|
|
Թադևոս Խաչատուրի
Հակոբյան 15.06.1917-16.10.1989 |
Պատմաբան-
աշխարհագրագետ,
պատմական
գիտությունների
դոկտոր,
պրոֆեսոր,
ՀԽՍՀ գիտության
վաստակավոր
գործիչ: Ծնվել է 1917 թվականի հունիսի 15-ին
Ղափանի շրջանի Լեռնաձոր գյուղում: 1940թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի աշխարհա-երկրաբանական ֆակուլտետը: 1942-43թթ. մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին: |
|
Թ.Հակոբյանը 1962թ. պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն և ստացել պատմական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան, 1963-ին՝ պրոֆեսորի կոչում: 1962-86թթ. Երևանի պետական համալսարանի աշխարհագրության ֆակուլտետի տնտեսական աշխարհագրության ամբիոնի վարիչն էր,
1955-57, 1963—65թթ՝ նույն ֆակուլտետի դեկան: 1968թ. նրան շնորհվել է ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործչի կոչում: Նա
կարդացել է «Տնտեսական աշխարհագրության ներածություն», «Աշխարհագրական գիտությունների պատմություն և մեթոդոլոգիա», «Հայաստանի պատմական աշխարհագրություն», «Հայաստանի տեղանուններ» հատուկ դասընթացները: Պրոֆեսոր Թ.Հակոբյանն ամենից առաջ և ամենից շատ գիտնական էր:
Նրա աշխատությունները, որոնց ընդհանուր ծավալն անցնում է 1500 մամուլից, կազմում են
մի ամբողջ գրադարան: Ստեղծել է բուհական ու
դպրոցական դասագրքեր, նոր դասընթացներ և ուսումնական օրինակելի ծրագրեր, կազմել Հայաստանի քարտեզը (մ.թ.ա. II դ. - մ.թ. V դ. սահմաններով): Նրա հեղինակած մենագրությունները, դասագրքերը, ձեռնարկները, հետազոտությունները շատ բազմազան են:
Բազմավաստակ գիտնականի աշխատությունների առաջին խումբը վերաբերում է Հայաստանի պատմական աշխարհագրությանը, պատմական Հայաստանի քաղաքներին, հատկապես՝ փառավոր Անիին: Հեղինակը խոր գիտականությամբ քննել, ստացված արդյունքներն ընդհանրացրել ու
տվել է հայագիտության համար շատ կարևոր գործեր, որոնք ընթերցողի մոտ առաջացնում են
խոր հայրենասիրություն, ամենանվիրական զգացմունքներ՝ հայ ժողովրդի և՛
այսօրվա, և՛
կորցրած, բայց չմոռացված հայրենիքի ամեն մի հատվածի հանդեպ: Գիտնականի աշխատությունների երկրորդ խումբը նվիրված է աշխարհագրության պատմությանը, որոնցում հեղինակը լայն ընդգրկմամբ և գիտական մեծ հմտությամբ տարբեր դարաշրջանների սոցիալ-քաղաքական հարաբերությունների ֆոնի վրա քննության է առել ժամանակի աշխարհագրական գիտության նվաճումները, դրանց ցարգացման խնդիրներն ու
առանձնահատկությունները: Այս խմբի աշխատությունների նշանակությունը դուրս է եկել համահայկական շրջանակներից: Ի դեպ, սրանց բարձր գնահատական են
տվել օտարազգի մի
շարք խոշոր գիտնականներ: Վաստակաշատ գիտնականի աշխատությունների երրորդ խումբը վերաբերում է քաղաքամայր Երևանին: Հնագիտական, պատմագրական, արխիվային հարուստ նյութերն ի մի բերելով՝ նա
համակողմանիորեն ներկայացրել է մեր հինավուրց մայրաքաղաքի պատմության երկարաձիգ ուղին, դրա տնտեսական, հասարակական, քաղաքական և մշակութային կյանքի բնորոշ կողմերը: Առանձնապես ուշագրավ է «Երևանի պատմությունը» քառահատոր աշխատությունը, որը բազմահարուստ փաստական նյութերով կերտված հանրագիտական երկ է: Թ.Հակոբյանը (Հ.Բարսեղյանի և Ստ.Մելիք-Բախշյանի հետ) գիտահետազոտական քրտնաջան գործունեության շնորհիվ ստեղծել է հայ իրականության մեջ իր նմանը չունեցող՝ տեղանունների հինգհատորանոց բառարան («Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան»): Սա
հանրագիտարան է ու գործնական ուղեցույց-ձեռնարկ աշխարհագետի, պատմաբանի, բանասերի, Հայաստանի ժողովրդական տնտեսության պատմությամբ, հնագիտությամբ ու
ճարտարապետության պատմությամբ, հայ ժողովրդի ազգագրությամբ զբաղվող մասնագետների ու
ընթերցող լայն հասարակայնության համար: Թ.Հակոբյանի անխոնջ աշխատասիրությունը, հետևողականությունը, գիտական մեծ բարեխղճությունը, նախանձելի սրամտությունը, համեստությունը, կենսախինդ բնավորությունը երիտասարդությանը դաստիարակելու դասական օրինակ էին: Հանրապետության աշխարհագետների, պատմաբանների, ինչպես նաև բանասերների զգալի մասը նրա երախտապարտ սաներն են:
Նրա ղեկավարությամբ պաշտպանվել են
թեկնածուական, դոկտորական ատենախոսություններ: Թ.Հակոբյանը վախճանվել է 1989 թվականի հոկտեմբերի 16-ին: |
||
